1.ଷ୍ଟକ୍ ମାର୍କେଟ୍ କଣ?
ଷ୍ଟକ୍ ମାର୍କେଟ୍ ହେଉଛି ଏକ ସାଧନା, ଯେଉଁଥିରେ ଷ୍ଟକ୍ (କମ୍ପାନୀର ଅଂଶ) ବିକ୍ରୟ ଓ କ୍ରୟ କରାଯାଏ। ଏହା କମ୍ପାନୀଗୁଡିକୁ ପୁଁଜି ଉଠାଇବା ପାଇଁ ଏବଂ ବିନିଯୋଗକାରୀମାନେ ତାଙ୍କର ନିବେଶରେ ଲାଭ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ମଞ୍ଚ ପ୍ରଦାନ କରେ।
2. ମୁଖ୍ୟ ଉପାଦାନ:
- ଷ୍ଟକ୍ (ଅଂଶ): କମ୍ପାନୀର ଅଂଶ। ଯଦି ଆପଣ ଏକ ଷ୍ଟକ୍ କିଣେ, ତେବେ ଆପଣ ସେ କମ୍ପାନୀର ଏକ ଛୋଟ ଅଂଶର ମାଲିକ ହୁଅନ୍ତି।
- ଷ୍ଟକ୍ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ: ସ୍ଥାନଗତ ବଜାର, ଯେଉଁଥିରେ ଷ୍ଟକ୍ ବିକ୍ରୟ ଓ କ୍ରୟ କରାଯାଏ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ନ୍ୟୁୟର୍କ ଷ୍ଟକ୍ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ (NYSE) ଓ ନାସଡାକ୍।
- ଇଣ୍ଡେକ୍ସ: କିଛି ଷ୍ଟକ୍ ଗୁଡିକୁ ଏକତ୍ର କରି ତାଙ୍କର ପରିଚାଳନା ମାପିବା ପାଇଁ ଏକ ସଂଖ୍ୟାତ୍ମକ ମାପ। ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଇଣ୍ଡେକ୍ସ ହେଲେ S&P 500 ଓ ଡାଓ ଜୋନ୍ସ ଇଣ୍ଡସ୍ଟ୍ରିଆଲ୍ ଏଭେରେଜ୍।
3. କିପରି କାମ କରେ:
- କ୍ରୟ ଓ ବିକ୍ରୟ: ବିନିଯୋଗକାରୀମାନେ ଷ୍ଟକ୍ କିଣିବା ପାଇଁ ବ୍ରୋକର୍ଙ୍କୁ ସଂପର୍କ କରନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ଷ୍ଟକ୍ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ ଉପରେ ବ୍ୟାପାର କରନ୍ତି।
- ଓର୍ଡର୍ସ:
- ମାର୍କେଟ୍ ଓର୍ଡର୍: ତତ୍କାଳ ଉପଲବ୍ଧ ଦାମରେ ଷ୍ଟକ୍ କିଣିବା ବା ବିକ୍ରୟ କରିବା।
- ଲିମିଟ୍ ଓର୍ଡର୍: ଏକ ବିଶେଷ ଦାମ ପାଇଁ ଷ୍ଟକ୍ କିଣିବା ବା ବିକ୍ରୟ କରିବା। ଷ୍ଟକ୍ ତାହାର ସେହି ଦାମ ପହଞ୍ଚିଲେ ବିକ୍ରୟ କରାଯାଏ।
4. ଷ୍ଟକ୍ର ପ୍ରକାର:
- କମ୍ମନ୍ ଷ୍ଟକ୍: ଶେୟରହୋଲ୍ଡର୍ମାନେ କମ୍ପାନୀର ମାନେଜମେଣ୍ଟ ସମ୍ପର୍କରେ ମତ ଦେବା ସୁଯୋଗ ପାଆନ୍ତି ଏବଂ ଡିଭିଡେଣ୍ଡ ମିଳିବା ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ।
- ପ୍ରିଫେର୍ଡ ଷ୍ଟକ୍: ସାଧାରଣତଃ ନିଷ୍ଠିତ ଡିଭିଡେଣ୍ଡ ଦିଆଯାଏ ଏବଂ କମ୍ପାନୀ ତଳାରେ ହୋଇଥିବା ବିରୋଧରେ ଆଗରେ ରହିଥାଏ।
5. ନିବେଶ ନୀତି:
- କିଣିବା ଏବଂ ଧରିବା: ଷ୍ଟକ୍ କିଣି ସମୟରେ ଲମ୍ବା ସମୟ ପାଇଁ ଧରିବା ଯାହାର ଅର୍ଥ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସାମ୍ବିଧାନିକ ବଦଳ ଦେଖିବା।
- ଡେ ଟ୍ରେଡିଂ: ଏକ ଦିନରେ ଷ୍ଟକ୍ କିଣିବା ଓ ବିକ୍ରୟ କରିବା।
- ଡିଭିଡେଣ୍ଡ ନିବେଶ: ଏହା ଅଥବା ଷ୍ଟକ୍ ଉପରେ ନିୟମିତ ଡିଭିଡେଣ୍ଡ ପ୍ରାପ୍ତ କରିବାରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥାଏ।
6. ଆପତ୍ତିଗୁଡିକ:
- ବଜାର ଆପତ୍ତି: ସାଧାରଣ ମାର୍କେଟ୍ ସମସ୍ୟା ଦ୍ୱାରା କ୍ଷତି ହୋଇଥିବା ସମ୍ଭାବନା।
- ବିଶେଷ ଷ୍ଟକ୍ ଆପତ୍ତି: ବିଶେଷ କମ୍ପାନୀର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତା ସହିତ ଯୋଡ଼ା ଆପତ୍ତି।
- ଆର୍ଥିକ ଆପତ୍ତି: ଆର୍ଥିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ (ସମ୍ପଦ ଘଟଣା, ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି, ଇତ୍ୟାଦି) ରେ ଷ୍ଟକ୍ ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ ହୁଏ।
7. ଲାଭ:
- ଉଚ୍ଚ ଲାଭର ସମ୍ଭାବନା: ଷ୍ଟକ୍ ଦୀର୍ଘ କାଳରେ ସର୍ବାଧିକ ଲାଭ ପ୍ରଦାନ କରିପାରେ।
- ମାଲିକ ଓ ଭୋଟିଂ ଅଧିକାର: କମ୍ମନ୍ ଷ୍ଟକ୍ ଧାରକ ମାନେ କମ୍ପାନୀର ସଂସ୍ଥାପନାରେ ଭୋଟିଂ ଅଧିକାର ପାଆନ୍ତି।
8. ନିୟମନ:
- ସେକ୍ୟୁରିଟିଜ୍ ଏଣ୍ଡ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ କମିସନ୍ (SEC): ଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ, SEC ସେକ୍ୟୁରିଟିଜ୍ ନିୟମ ବ୍ୟବହାର କରେ ଏବଂ ନିବେଶକଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରିଥାଏ।